Eğitimde son yıllarda maarif modeliyle beraber köklü değişimler olmaktadır. Bu modelin en önemli bileşenlerinden biri etik olduğunu görmekteyiz. Eğitim sistemimiz ne kadar iyi olursa olsun içinde etik olmadıkça bir ayağı kırık masaya benzer. Bir ayağı kırık olan masanın amacına göre kullanılması maalesef zordur. Bu nedenle eğitimde etik mutlaka olmalı ve her aşamada göz önünde bulundurulmalıdır. Etiğin eğitim rolü, öğretmenlerin ve eğitim kurumlarının, öğrencilerin haklarını ve ihtiyaçlarını gözeterek, adil ve saygılı bir öğrenme ortamı yaratma sorumluluğunu ifade eder. Bu sorumluluk, hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin birbirlerine karşı saygı, dürüstlük, şeffaflık ve eşitlik ilkelerine dayalı davranışlar sergilemesini gerektirir.
Öğretmenler ve eğitim yöneticileri, etik ilklerinden biri olan eşitliği sağlamak için önyargısız ve tarafsız bir tutum sergilemelidir. Eşitlik ilkesinin ihlali, hem öğrencilerin eğitim hayatını olumsuz etkiler hem de toplumsal adaletsizliklerin pekişmesine yol açar. Bu nedenle, eğitimde fırsat eşitliği yaratmak, etik sorumluluğun temel bir bileşenidir.
Eğitimde etik, aynı zamanda dürüstlükveadalet ilkeleriyle de yakından ilişkilidir. Eğitimin paydaşları, eğitim-öğretim içeriğinde ve değerlendirme süreçlerinde dürüst ve adil olmalıdır. Haksız değerlendirme, öğrencilere verilen ödevlerde ve sınavlarda şeffaf olmayan kurallar ya da ön yargılara dayalı tutumlar, eğitimde adalet ilkesini zedeler. Öğrencilerin akademik başarılarını tarafsızca değerlendirmek ve onlara eşit fırsatlar sunmak, etik bir eğitim sürecinin temel unsurlarından biridir. Bu, hem öğretmenlerin güvenilirliğini artırır hem de öğrencilerin motivasyonunu güçlendirir.
Eğitimde etiğin önemini anlatan iki dörtlük yazmak isterim;
Mahremiyete saygı, sessiz bir korunak,
Her sır gönülde, güvenle saklanacak,
Empatiyle anlar, her öğrencinin halini,
Destek olur her zorlukta, kaldırır yüklerini.
Bilgiyle değil yalnız, değerlerle donanır,
Bir toplumun temeli, burada filizlenir,
Eğitim bir haktır, adaletin meyvesi,
Etikle beslenir her öğrencinin sesi.
Kısacası eğitimde etik, toplumun genel çıkarlarıyla uyumlu bireyler yetiştirmeyi de hedefler. Eğitim kurumları, sadece bilgi aktaran yerler değil, aynı zamanda etik değerler kazandıran, toplumsal sorumluluk bilincine sahip bireyler yetiştiren kuruluşlardır. Öğretmenlerin ve velilerin, öğrencilerin sadece akademik başarılarına odaklanmak yerine, onların topluma faydalı bireyler olmasını sağlayacak etik değerleri de aktarması gerekir. Bu süreç, eğitim sisteminin etik sorumluluğunun topluma ve geleceğe olan katkısını da artırır.
Fethi Ahmet ÖNER
Eğitimci/ Yazar
fethiahmetoner@gmail.com
